چگونه یک لیزر پزشکی انتخاب کنیم؟

کلمه Laser (لیزر) از عبارت “Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation” گرفته شده، به معنی تقویت نور با انتشار تابش تحریک شده است. لیزر وسیله ای است که به دنبال تحریک یک محیط واسط تقویت کننده ، می توان پرتویی از فوتون های منسجم و تک رنگ (از فاز و طول موج یکسان ) تولید کرد.
از این رو پرتوی تولید شده یک موج الکترومغناطیسی است که با طول موج ، دامنه و مدت زمان انتشار آن (پالس ها) مشخص می شود. این خصوصیات بسته به نوع بافت ، عمدتاً عمق جذب و توان منتقل شده را تعیین می کنند. بنابراین این عوامل امکان تعریف کاربرد  لیزر را میسر می سازند.

چگونه یک لیزر پزشکی انتخاب کنیم؟

بدیهی است که معیارهای انتخاب لیزر مناسب به کاربرد مورد نظر شما بستگی دارد. اما این تنها عاملی نیست که باید در نظر بگیرید. در نظر گرفتن هزینه خود دستگاه و همچنین هزینه و زمان لازم برای آموزش درمانگران نیز بسیار مهم است.
قراردادهای نگهداری که توسط تولید کننده یا توزیع کننده ارائه می شوند و همچنین قابلیت اطمینان به دستگاه در فرکانس مورد نظر  نیز مهم هستند . مهم است که هزینه و کیفیت را متعادل کنید و هرگز بدون اینکه ابتدا تولید کنندگان مختلف و محصولات آنها را بررسی کنید ، خرید شتابزده انجام ندهید.

در آخر ارزش درمانی استفاده از لیزر را با انواع دیگر فناوری ، مانند فرکانس رادیویی (RF) ، نور شدید پالسی (IPL) یا کرایو ابلیشن (استفاده از سرما برای از بین بردن بافت) مقایسه کنید.

لیزرهای پزشکی برای چه مواردی استفاده می شوند؟

چندین تخصص پزشکی مدتی است که تکنولوژی لیزر را در درمان های روزمره خود ادغام کرده اند:

درماتولوژی و زیبایی محبوب ترین دسته ها هستند.
لیزرها برای از بین بردن خال کوبی ، حذف طولانی مدت موهای زائد ، درمان آکنه و جوان سازی پوست برای بهبودی و سفت کردن پوست استفاده می شوند. وقتی صحبت از حذف مو می شود ، نتایج به نوع پوست بستگی دارد ، هرچه پوست روشن تر و موها تیره تر باشند ، نتایج مؤثرتر خواهد بود. چندین جلسه برای این کار مورد نیاز است.

ارولوژی همچنین از لیزر برای انوکلیشن پروستات استفاده می کند.در این جراحی کم تهاجمی ، که بصورت اندوسکوپی انجام می شود ، از لیزر برای از بین بردن بافتی که مسیر جریان ادرار به پروستات را مسدود می کند ، استفاده می شود. به طور مشابه، از لیزرها در لیتوتریپسی (سنگ شکنی) و نیز برای از بین بردن سنگ در کلیه ها ، مثانه یا حالب استفاده می شود.

چشم پزشکی نیز شاهد محبوبیت استفاده از لیزر های چشم پزشکی بوده است ، به خصوص برای جراحی های عیوب انکساری چشم ، که می تواند آسیب های مختلفی از جمله نزدیک بینی (myopia) ، آستیگماتیسم ، دوربینی (hyperopia) و پیر چشمی (presbyopia) را درمان کند. یکی دیگر از کاربردها ، فتوکواگولاسیون رتینال است که شامل استفاده از پرتو لیزر در عمیق ترین ساختار چشم ، شبکیه، به منظور ایجاد یک سوختگی درمانی در یک منطقه معین است. در آخر ، هنوز هم در بخش چشم پزشکی ، ترابکولوپلاستی لیزری انتخابی باعث کاهش فشار چشم در گلوکوم مزمن می شود.

جراحی عمومی نیز از لیزرها استفاده می کند ، خصوصاً برای ابلیشن بافت نرم. از لیزر درمانی همچنین به طور فزاینده ای در اقدامات دندانپزشکی برای تشخیص زود هنگام حفره ها ، بیماری لثه ، سفید کردن دندان ها و برداشتن ضایعات استفاده می شود.
فیزیوتراپی، بیو استیمولیشن سلول ها را ارائه می دهد ، که یک نوآوری تکنولوژیکی مؤثر برای مدیریت درد است. این روش شامل انتقال انرژی نور به سلول برای تحریک عملکردهای متابولیک است که باعث ایجاد چندین اثر کلینیکی قابل مشاهده از جمله کاهش درد ، کاهش التهاب و بهبودی می شود.

پرتو لیزر چه تاثیری در بدن دارد؟

پرتو لیزر می تواند تأثیرات متعددی روی بدن داشته باشد که اساساً بستگی به نوع پرتو لیزر اعمال شده (طول موج ، دامنه میدان الکتریکی ، مدت زمان پالس ، عرض پرتو) و بافت هدف دارد.
چهار نوع اثر وجود دارد:

•    اثر حرارتی:
•    هایپرترمی: استفاده از لیزر باعث افزایش نسبی دما در ناحیه هدف می شود که از 41 تا 44 درجه سانتی گراد متغیر است و چند ده دقیقه طول می کشد و نتیجه آن مرگ سلول به دلیل تغییرات در فرآیندهای آنزیمی است. این روش ، که کنترل آن نسبتاً دشوار است ، بندرت مورد استفاده قرار می گیرد.
•    انعقاد: این فرایند شامل رسیدن به یک درجه حرارت بالا است که می تواند در طی یک ثانیه از 50 تا 100 درجه سانتیگراد باشد و منجر به خشک شدن (تخلیه آب) ، سفید شدن و کوچک شدن بافت با استفاده از تغییر پروتئین ها و کلاژن می شود.
•    تبخیر: اجزای مختلف بافت در 100 درجه سانتیگراد در مدت زمان نسبتاً کوتاهی در حدود یک یا دو دهم ثانیه تبخیر می شوند.
•    اثر مکانیکی (کاویتاسیون): این فرایند شامل ایجاد یک اثر حرارتی است که پخش نمی شود. گرما آب درون سلول را به جوش می آورد و حباب های هوا ایجاد می کند که انباشته می شوند تا زمانی که سلول مورد نظر را منفجر کنند.
•    اثر فوتوابلیشن: در این حالت ، لیزر (به خصوص در طول موجهای بسیار کوتاه) پیوندهای مولکولی خاصی را در بافت می شکند و بدون ایجاد هیچ گونه گرمایی ، برش بسیار تمیزی ایجاد می کند. این یک تکنیک موضعی و دقیق است ، اما اجازه مداخله عمیق را نمی دهد.
•    اثر فوتودینامیک: این فرآیند شامل تزریق ماده حساس به نور به بدن بیمار به صورت داخل وریدی است. در زمان برخورد با نور لیزر ، ماده این انرژی را جذب می کند و سمی می شود و از این طریق امکان درمان تومورهایی را که با آنها اتصال دارد ، فراهم می کند.

آیا خطراتی در استفاده از لیزر پزشکی وجود دارد؟

در حین استفاده از لیزر پزشکی برخی از خطرات وجود دارند. خطر اصلی آسیب شبکیه یا حتی نابینایی است. همچنین خطر سوختن پوست یا بافت نرم دیگر وجود دارد ، اما نادر است. به عنوان مثال در مورد حذف بلند مدت موها ، لیزر فقط باید به فولیکول مو آسیب برساند و نه خود پوست.
با این حال ، همه لیزرها چنین خطراتی را ندارند و این عمدتا به کلاس لیزر مورد استفاده بستگی دارد. برای جلوگیری از بروز خطرات ناشی از لیزر ، استفاده از تجهیزات محافظتی فردی لازم است به عنوان مثال کاربر و بیمار هر دو باید عینک داشته باشند. چشم ها آسیب پذیرترین عضو در برابر لیزر هستند.

کلاس های مختلف لیزر پزشکی چیست؟

طبق استاندارد بین المللی IEC 60825-1-2014 ، هشت کلاس مختلف لیزر وجود دارد که بر اساس سطح خطر دستگاه دستگاه طبقه بندی می شوند.

تمامی استاندارد های تجهیزات پزشکی را میتوانید در مدیرنس مشاهده و دانلود کنید. برای مثال استاندارد لیزر پزشکی را در آن صفحه جستجو کنید.

کلاس های 1 و 1M: این کلاس ها مربوط به لیزرهایی است که در هنگام استفاده از آنها خطری ایجاد نمی شود، از جمله در صورت نگاه کردن مستقیم به پرتو در مدت زمان طولانی. کلاس 1 همچنین شامل لیزرهای پرقدرتی است که کاملاً محصور شده هستند ، به طوری که در طول استفاده هیچ تابش بالقوه خطرناکی وجود نخواهد داشت. این شامل ، به عنوان مثال ، دستگاه هایی با لیزر داخلی است.
کلاس 1C: این کلاس مربوط به لیزرهایی است که برای استفاده مستقیم اشعه لیزر بر روی پوست یا بافت داخلی بدن می باشند. از جمله لیزرهایی که برای روشهای تشخیصی ، درمانی و آرایشی (رفع موهای زائد ، کاهش چین و چروک ، کاهش آکنه و غیره) مورد استفاده قرار می گیرند.  قرار گرفتن چشم در معرض تابش این کلاس از لیزرها با تجهیزات فنی جلوگیری می شود.
کلاسهای 2 و 2M: این کلاسها مربوط به لیزرهایی است که تابش آنها در  محدوده طیف مرئی است اما اگر تابش موقتی باشد (کمتر از 0.25 ثانیه) امن باقی می مانند. اگر به عمد به پرتو نگاه کنید ، می تواند خطرناک باشد. یک پیام هشدار بر روی برچسب ها نشان می دهد که نباید به طور مداوم یا عمدی به پرتو نگاه کنید و به طور فعال برای محافظت از خود واکنش نشان دهید، به عنوان مثال با حرکت دادن سر یا بستن چشمان. 
کلاس 3R: این کلاس مربوط به لیزرهایی است که در صورت نگاه کردن مستقیم به پرتو، تابش آنها می تواند از میزان MPE (ماکزیمم تابش مجاز ) فراتر رود. اما خطر آسیب دیدگی در بیشتر موارد نسبتاً کم است. و با طولانی شدن تابش افزایش می یابد. در همه موارد ، استفاده از عینک محافظ به شدت توصیه می شود.
کلاس 3B: مربوط به لیزرهایی است که در صورت تابش پرتو به چشم خطرناک هستند ، حتی در صورت تابش تصادفی کوتاه مدت. این لیزرها می توانند ضایعات پوستی جزئی ایجاد کرده و یا حتی احتمال سوختن بافت یا مواد در تماس با پرتو را به همراه داشته باشند. پوشیدن عینک های محافظ برای این لیزرها اجباری است.
کلاس 4: این کلاس مربوط به لیزرهایی است که نگاه کردن به آنها و یا تابش آنها به پوست خطرناک است. این لیزرها همچنین خطر آتش سوزی را به دنبال دارند. پوشیدن عینک های محافظ الزامی است.