انتخاب کاتتر مناسب

کاتتر یک لوله بلند و نازک با قطری متناسب با قسمتی از بدن است که در آن مورد استفاده قرار می گیرد. کاتترها در داخل رگ یا یک حفره بدن وارد می شوند، عمدتاً برای پخش مایعاتی مانند محلول های پزشکی در داخل بدن و یا برای جاگذاری یا خارج کردن تجهیزات پزشکی مانند استنت ها یا الکترودهای پیس میکر استفاده می شوند. از برخی کاتترها برای اندازه گیری پارامترهای فیزیولوژیکی مانند فشار خون نیز استفاده می شود.

قسمت های مختلف یک کاتتر چیست؟

کاتتر لوله ای است که در انتهای آن یک یا چند دریچه برای اتصال لوله یا وارد کردن یک ابزار  وجود دارد.

کاتترهایی وجود دارند که از چندین کانال داخلی یا "لومن" تشکیل شده اند که اجازه می دهند مایعات مختلف به طور همزمان تنها از طریق یک کاتتر تزریق شوند.
برخی کاتترها دارای یک بالن نیز هستند. پس از باد کردن ، بالن، کاتتر را در محل حفره ثابت نگه می دارد. برای مثال ، کاتتر فولی (سوند فولی) که توسط یک بالن باد شده در گردن مثانه نگه داشته می شود از این نوع می باشد. برای جمع آوری ادرار ، این نوع کاتتر می تواند به کیسه ادرار متصل شود.

انواع مختلف کاتتر چیست؟

طیف گسترده ای از کاتترها با توجه به استفاده آنها وجود دارد. سه نوع کاتتر اصلی عبارتند از:

کاتترهای تزریق (وریدی یا شریانی): امکان تزریق یک یا چند مایع مانند محلول های پزشکی را به بدن فراهم می کنند. در این حالت ، کاتتر برای تزریق مداوم در ورید یا شریان قرار می گیرد تا از سوزن زدن های مکرر به بیمار جلوگیری شود. تزریق مایعات پزشکی می تواند بلند مدت بوده و یا تکرار شود. به عنوان مثال ، در هنگام زایمان ، یک زن باردار ممکن است برای دریافت داروی بیهوشی موضعی که باعث کاهش درد می شود، نیاز به تزریق داشته باشد. متخصص بیهوشی کاتتر را در فضای اپیدورال در انتهای ستون فقرات قرار داده و محلول حاوی داروی بی حسی موضعی را از طریق این لوله تزریق می کند.

کاتترهای تخلیه ادرار: ادرار را از مثانه یا کلیه بیمارانی که دارای ضعف مثانه هستند و یا قادر به ادرار کردن نیستند ، تخلیه می کند. این مساله ممکن است به دلیل وجود سنگ ، تومور یا عوارض جانبی درمان های جراحی باشد. این کاتترها می توانند دائمی یا موقتی باشند. بعضی از آنها مانند کاتتر فولی از طریق مجرای ادراری وارد شده یا  مانند نفروستومی از طریق روش زیر جلدی مستقیماً داخل کلیه قرار می گیرند.

کاتترهای آنژیوپلاستی: این کاتترها باعث می شوند که رگ در نتیجه فشار وارد آماده به دیواره های رگ در اثر باد شدن بالن متصل به کاتتر،  گشاد شود. آنها عمدتاً برای درمان انسداد یا تنگی شریان (شریان های کرونر ، شریان های محیطی و غیره) مورد استفاده قرار می گیرند.

کاتتر هیدروفیلیک چیست؟

اصطلاح "هیدوفیلیک" یا آب دوست برای اشاره به یکی از ویژگیهای اساسی پوشش بیرونی کاتتر ، که به طور کلی صاف ، یکنواخت و در یک محلول سالینی غوطه ور شده ، به کار می رود.

هدف اصلی از کاتتر آب دوست محدود کردن احساس درد ، فشار یا ناراحتی است که ممکن است بیمار هنگام وارد کردن لوله احساس کند. از آنجا که این کاتترها از پیش روان کاری شده و به خوبی آبرسانی شده  اند با کاهش اصطکاک، خطر ضایعات مجرای ادرار را کاهش می دهند.

در حوزه کاتتر گذاری موقت به صورت استریل، مطالعات موجود نشان می دهند که در عمل استفاده از کاتترهای آبدوست ترجیح داده می شود. به طور خاص ، در مقایسه با کاتترهای استاندارد ، باعث کاهش باکتریوری (وجود باکتری در ادرار) و همچنین کاهش عوارض طولانی مدت یورترال مانند تنگی مجرای ادرار می شوند.

خطرات مرتبط با استفاده از کاتتر وریدی چیست؟

از كاتتر وریدی محیطی معمولاً در مواقع اورژانس مانند احیا یا به طور رایج تر برای تزریق داخل وریدی استفاده می شود.
نصب آن معمولاً یک ضرورت حیاتی است ، اما روشی نیست که بدون عواقب باشد و خطرات خاصی را در پی دارد. 15٪ از بیمارانی که تحت این عمل قرار می گیرند ایجاد عارضه می کنند.

خطرات اصلی مرتبط با استفاده از کاتتر وریدی عبارتند از:
عفونت (مشکلات بیمارستانی): تخمین زده می شود که عفونتهای کاتتر 18 تا 25٪ از عفونتهای بیمارستانی را در بر میگیرند. علاوه بر این ، تقریباً 80٪ از عفونت های بیمارستانی محدود شده در بیماران کاتتر گذاری شده مشاهده می شوند. به نظر می رسد میزان ابتلا به عفونت در مسیرهای ورید مرکزی بیشتر از مسیرهای وریدی محیطی است.

پنوموتوراکس: می تواند بلافاصله یا در طی 48 ساعت پس از قرار دادن کاتتر ایجاد شود. حفره پلور ، بین ریه ها و قفس سینه، پر از هوا می شود و باعث ناراحتی تنفسی ، سرفه ، درد قفسه سینه و حتی احساس اضطراب می شود. این مشکل در طی چند هفته برطرف می شود یا ممکن است برای خارج کردن هوا از سینه به بستری در بیمارستان نیاز باشد.
خونریزی ناشی از آسیب عروقی وریدی: این موارد عموماً در ورید ژوگولار داخلی و ورید فمورال اتفاق می افتند و خفیف باقی می مانند. گاید سونوگرافی این خطر را کاهش می دهد.
ترومبوزیس: این عارضه که از عفونت کاتتر کمتر شناخته شده است ، اغلب یک بیماری خاموش است ، بنابراین تشخیص آن پیچیده تر است. با این وجود ، ترومبوزیس و عفونت اغلب با هم مرتبط هستند. تشخیص ترومبوزیس خطر ابتلا به عفونت های مرتبط با کاتترگذاری را دو برابر می کند.

کاتتر چگونه وارد می شود؟

وارد کردن كاتتر در اكثر موارد بدون بی حسی انجام می شود. بعضی از کاتترها مستقیماً در داخل حفره قرار می گیرند ، مانند کاتترهای مجاری ادراری و برخی دیگر همانند نفروستومی از راه پوست قرار داده می شوند. طول و قطر کاتتر به رگ یا حفره ای که باید به آن برسد ، و همچنین به سن و جنس بیمار بستگی دارد.
درد ناشی از وارد کردن کاتتر  در یک بیمار تا بیمار دیگر متفاوت است و به کاربرد ، نوع کاتتر مورد استفاده (آبدوست یا غیر آن) و وضعیت بدنی بیمار (سن ، وزن ، شرایط بدنی و مقاومت در برابر درد) بستگی دارد. همچنین به متخصصی که کاتترگذاری را انجام می دهد نیز بستگی دارد زیرا نیاز به تجربه و مهارت خاصی دارد.