استاندارد حفاظت در برابر اشعه - چشمه های پرتوزای بسته - الزامات عمومی و طبقه بندی INSO 11566

پیش گفتار

استاندارد « حفاظت در برابر اشعه - چشمه های پرتوزای بسته - الزامات عمومی و طبقه بندی » که نخستین - بار در سال 1387 بر مبنای پذیرش استانداردهای بین المللی امنطقه ای به عنوان استاندارد ملی ایران به روش اشاره شده در مورد الف، بند 7، استاندارد ملی شماره 5 تدوین و منتشر شد، بر اساس پیشنهادهای دریافتی و بررسی و تأیید کمیسیون های مربوط برای اولین بار مورد تجدیدنظر قرار گرفت و در ششصد و دومین اجلاسیه کمیته ملی استاندارد مهندسی پزشکی مورخ 1395/ 09 / 23 تصویب شد. اینک این استاندارد به استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مصوب بهمن ماه 1371، به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می شود. استانداردهای ملی ایران بر اساس استاندارد ملی ایران شماره 5 (استانداردهای ملی ایران - ساختار و شیوه نگارش) تدوین می شوند. برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت های ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در صورت لزوم تجدیدنظر خواهد شد و هر پیشنهادی که برای اصلاح و تکمیل این استانداردها ارائه شود، هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین، باید همواره از آخرین تجدیدنظر استانداردهای ملی ایران استفاده کرد. این استاندارد جایگزین استاندارد ملی ایران شماره 11566: سال 1387 میشود.

این استاندارد ملی بر مبنای پذیرش استاندارد بین المللی امنطقه ای زیر به روش معادل یکسان» تهیه و تدوین شده و شامل ترجمه تخصصی کامل متن آن به زبان فارسی می باشد و معادل یکسان استاندارد بین المللی امنطقه ای مزبور است:

2919: 2012 Radiological Protection - Sealed radioactive sources -General 1-ISO requirements and classification

مقدمه

نکته اصلی در ایجاد هر استاندارد مرتبط با به کار گیری چشمه های پرتوزای بسته، رعایت نکات ایمنی است. اگر چه در نتیجه تلاش های به کار گرفته شده برای رعایت نکات ایمنی در فرآیند به کار گیری چشمه های بسته توسط واحد قانونی و مصرف کنندگان و کاربران، سوابق با ارزشی در مورد نحوه به کارگیری ایمن این چشمه ها برجا مانده است، اما با توجه به تنوع دامنه کاربرد چشمه های پرتوزای بسته از یک طرف و افزایش تعداد نهادهای قانون گذار از طرف دیگر، برای تعیین مشخصه های چشمه پرتوزای بسته و روش های آزمون ایمنی و عملکرد ضروری برای یک کاربرد معین و نگهداری سوابق، وجود یک استاندارد ملی ضروری به نظر می رسد.

هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این استاندارد ایجاد یک سیستم طبقه بندی برای چشمه های پرتوزای بسته بر اساس اجرای آزمون و تعیین الزامات عمومی ، آزمون های عملکردی، آزمون های تولید، نشانه گذاری و صدور گواهی می باشد.

این استاندارد مجموعه ای از آزمون ها را فراهم می کند که هم تولید کنندگان چشمه های پرتوزای بسته بتوانند ایمنی محصولاتشان را هنگام کار ارزیابی کنند، و هم کاربران چنین چشمه هایی بتوانند به ویژه در مواردی که پرتوگیری ناشی از آزاد شدن مواد پرتوزا اهمیت دارد، چشمه مناسب برای کاربرد مورد نظر خود را انتخاب کنند. این استاندارد ملی همچنین می تواند به عنوان راهنمایی برای مراجع قانونی ذی صلاح نیز به کار گرفته شود.

در این استاندارد آزمون ها به چند گروه تقسیم می شوند، به عنوان مثال می توان به قرار گرفتن چشمه تحت شرایط غیر عادی در دماهای بالا و پایین و انواع آزمون های مکانیکی اشاره کرد. هر آزمون را می توان با درجات مختلف از لحاظ سخت گیرانه بودن انجام داد. معیار رد یا قبولی چشمه های پرتوزای بسته در هر آزمون، به میزان نشت محتویات چشمه پرتوزای بسته، بستگی دارد. یادآوری - روشهای آزمون نشت در استاندارد ملی ایران به شماره 11038 ارائه شده است.

اگرچه این استاندارد ملی چشمه های بسته را با استفاده از نتایج آزمون های مختلف طبقه بندی می کند، اما نباید از آن نتیجه گرفت که اگر یک چشمه بسته به طور پیوسته در طبقه بندی ارزیابی شده استفاده شود، همواره یکپارچگی خود را حفظ خواهد کرد. به عنوان مثال اگر یک چشم بسته برای یک ساعت در دمای 600°C آزمون شود، چنانچه بطور پیوسته در دمای 600°C مورد استفاده قرار گیرد، تضمینی برای حفظ یکپارچگی وجود ندارد. فهرستی از کاربردهای اصلی متداول چشمه های پرتوزای بسته به همراه جدول آزمون پیشنهاد شده برای هر کاربرد در جدول 3 ارائه شده است. این آزمون ها بطور کلی حداقل الزامات مرتبط با کاربردها را تشکیل می دهد. عواملی که برای کاربردهای با شرایط سخت گیرانه ویژه قرار است در نظر گرفته شوند، در زیربند 4-2 فهرست شده است.
1- مرجع قانونی ذی صلاح در خصوص مواد پرتوزا در حال حاضر، مرکز نظام ایمنی هسته ای کشور میباشد.

ادامه این استاندارد را میتوانید از لینک زیر دانلود کنید.