استاندارد حفاظت در برابر پرتو - معیارهای کارآیی آزمایشگاه های انجام دهنده تریاژ سیتوژنتیکی برای ارزیابی صدمات توده مردم در فوریت های پرتوی و هسته ای - اصول کلی و کاربرد سنجش دی سانتریک ISIRI 12230

پیش گفتار

استاندارد "حفاظت در برابر پرتو - معیارهای کارآیی آزمایشگاه های انجام دهنده تریاژ سیتوژنتیکی برای ارزیابی صدمات توده مردم در فوریت های پرتوی و هسته ای - اصول کلی و کاربرد سنجش دی سانتریک " که پیش نویس آن در کمیسیون های مربوط توسط (مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران / سازمان انرژی اتمی ایران تهیه و تدوین شده و در دویست و سی و دومین اجلاسیه کمیته ملی استاندارد مهندسی پزشکی مورخ 88 / 8 / 30 مورد تصویب قرار گرفته است، اینک به استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مصوب بهمن ماه 1371، به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می شود. برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت های ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدید نظر خواهد شد و هر پیشنهادی که برای اصلاح و تکمیل این استانداردها ارائه شود، هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین، باید همواره از آخرین تجدیدنظر استانداردهای ملی استفاده کرد.

منابع و مآخذی که برای تهیه این استاندارد مورد استفاده قرار گرفته به شرح زیر است:

ISO 21243: 2008 Radiation protection — Performance criteria for laboratories performing cytogenetic triage for assessment of mass casualties in radiological or nuclear emergencies General principles and application to dicentric assay

مقدمه

به دلیل امکان وقوع فوریتهای هسته ای و پرتوی و ضایعات شدید ناشی از حوادث یا اقدامات خرابکارانه یا تروریستی نیاز به دستورالعمل های جامع برای تعیین سریع در جهت کمک به افزایش قابلیت های پاسخ پزشکی در فوریتها وجود دارد. در اینجا منظور از یک حادثه با ضایعات شدید، واقعه ای است که امکانات پزشکی منطقه ای جوابگوی آن نباشند. در این موارد بطور معمول از دزیمتری بیولوژیکی، بر اساس بررسی سیتوژنتیک با استفاده از سنجش دی سانتریک استفاده میشود که در استاندارد ملی شماره 8662: سال 1385 شرح داده شده است. تریاژ سیتوژنتیک، ارزیابی و تعیین تقریبی و سریع در پرتوگیری افراد به منظور دسته بندی بالینی مصدومین با بررسی آسیب های کروموزومی است. این استاندارد بر استفاده از سنجش دیسانتریک برای تریاژ سریع سیتوژنتیک در حوادث با ضایعات شدید تأکید دارد.

پس از یک فوریت پرتوی یا اقدام خرابکارانه در ابعاد وسیع با مواد پرتوزا، پزشکان در درجه اول نگران حفظ جان و ارزیابی علائم و نشانه های پزشکی برای اقدامات اولیه درمانی هستند. انتظار می رود که بیماران از لحاظ بالینی ارزیابی شده و بر اساس هر گونه علائم یا نشانه های اولیه پرتوگیری و اطلاعات موجود در مورد حادثه، تریاژ شوند. در فاز ابتدایی پاسخ به فوریت پرتوی، هدف اولیه تریاژ سیتوژنتیک تخمین سریع دز بیمار برای تکمیل ارزیابی اولیه بالینی می باشد. نقش ثانویه تریاژ سیتوژنتیکی، تأیید آن است که آیا علائم ظاهر شده واقعا مربوط به پرتو بوده و یا یک پاسخ مثبت کاذب به سایر علل است.

انتظار می رود که گزارش سیتوژنتیک اطلاعات کافی برای راهنمایی کارکنان پزشکی در پیشبرد مدیریت درمان بیمار فراهم کند. محدوده این مدیریت می تواند از اطمینان بخشی سریع به مردم نگرانی که پرتوگیری قابل توجهی ندارند و درمان سرپایی قبل از فرستادن آنها به خانه در کمتر از0 / 5 گری) تا مداخله بالینی (دز کمتر از 1 /0 گری و درمان صدمات بالقوه تهدید کننده زندگی و استفاده بهینه از امکانات محدود پزشکی باشد. سیستم های تریاژ بالینی متعددی بر اساس شدت واکنش های اولیه بیماران پرتو دیده وجود دارد که آنها را در 4 محدوده دز قرار می دهد (1 تا 2 گری، 2 تا 4 گری، 4 تا 6 گری و بیشتر از 6 گری) یا دسته بندی پاسخ بیماری حاد پرتوی (RC - 04 ، RC - 03 ، RC - 02 ، RC - 01) ( ARS)" که صدمات متوسط تا خیلی شدید را نشان می دهند.

تجربه کافی بدست آمده از طرح های تریاژ بالینی (بعنوان مثال از حادثه چرنوبیل) نشان میدهد که دسته بندی اولیه افراد در این محدوده دزها یا در این گروه های پاسخ برای برنامه ریزی اولیه مدیریت بیماران، مناسب بوده است. به هر حال، با گذشت زمان پزشکان در جستجوی روش های دقیق تر تخمین دز، در محدوده دز کم - که در آن افراد پرتو دیده نیاز به مشاوره در مورد ریسک اثرات دیررس احتمالی دارند . و همچنین در دزهای بالاتر، برای پیش بینی اثرات زودرس مانند واکنش های شدید بافتی هستند.

هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این استاندارد، تعیین حداقل الزامات فرآیندها و اجزای کنترل کیفی پاسخ سیتوژنتیک در تریاژ صدمات توده مردم است. تریاژ سیتوژنتیک، بررسی آسیب های کروموزومی در ارزیابی تقریبی و سریع در پرتو دریافتی افراد برای دسته بندی بالینی اولیه مصدومین می باشد. تمرکز این استاندارد بر جنبه های تشکیلاتی کاربرد سنجش دی سانتریک در تریاژ است. جنبه های فنی سنجش دی سانتریک در استاندارد ملی 8662: سال 1385 آمده است. این استاندارد، در آزمایشگاههای باتجربه دزیمتری بیولوژیکی و در شبکه آزمایشگاههای همکار (که در بند 9 تعریف شده است) قابل استفاده می باشد.

مراجع الزامی

مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد ملی ایران به آنها ارجاع داده شده است . بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد ملی ایران محسوب میشود. در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتشار ارجاع داده شده باشد، اصلاحیه ها و تجدید نظرهای بعدی آن مورد نظر این استاندارد ملی ایران نیست. در مورد مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتشار به آنها ارجاع داده شده است، همواره آخرین تجدیدنظر و اصلاحیه های بعدی آنها مورد نظر است. استفاده از مراجع زیر برای این استاندارد الزامی است

استاندارد ملی ایران شماره 8662: سال 1385، حفاظت در برابر پرتو - معیارهای کارآیی برای آزمایشگاه های دزیمتری بیولوژیکی با استفاده از روش های سیتوژنتیک

یادآوری۔ منظور از پرتو در این استاندارد، پرتوهای یونساز است.

ادامه این استاندارد را میتوانید از لینک زیر دانلود کنید.