استاندارد محافظ های شخصی چشم - فیلترها ومحافظ های چشم در برابر تابش لیزر ISIRI 13490

پیش گفتار

استاندارد " محافظ های شخصی چشم - فیلترها ومحافظ های چشم در برابر تابش لیزر " که پیش نویس آن در کمیسیون های مربوط توسط مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تهیه و تدوین شده و در سیصدمین اجلاسیه کمیته ملی استاندارد مهندسی پزشکی مورخ 1389 / 12 / 9 مورد تصویب قرار گرفته است، اینک به استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مصوب بهمن ماه 1371، به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می شود. برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت های ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدید نظر خواهد شد و هر پیشنهادی که برای اصلاح و تکمیل این استانداردها ارائه شود، هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین، باید همواره از آخرین تجدیدنظر استانداردهای ملی استفاده کرد.

منبع و مأخذی که برای تهیه این استاندارد مورد استفاده قرار گرفته به شرح زیر است:

ISO 6161:1981, Personal eye-protectors - Filters and eye-protectors against laser radiation

هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این استاندارد، تعیین الزاماتی برای نمایش ناحیه طیفی um 0.2 تا um 1000 میباشد.

مراجع الزامی

مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد ملی به آنها ارجاع داده شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد ملی محسوب میشود. در صورتی که به مدرکی با ذکر تاریخ انتشار ارجاع داده شده باشد، اصلاحیه ها و تجدیدنظرهای بعدی آن مورد نظر این استاندارد ملی نیست. در مورد مدارکی که بدون ذکر تاریخ انتشار به آنها ارجاع داده شده است، همواره آخرین تجدیدنظر و اصلاحیه های بعدی آنها مورد نظر است. استفاده از مراجع زیر برای این استاندارد الزامی است.

1 - 2 استاندارد ملی ایران 12865: سال 1389، محافظ های شخصی چشم - روشهای آزمون غیر اپتیکی

2 - 2 استاندارد ملی ایران 12866: سال 1389، محافظ های شخصی چشم روش های آزمون اپتیکی

2-3 ISO 4849, Personal eye-protectors - Specifications

ملاحظات

اصلی در یک سیستم لیزری، نور از طریق انتشار تحریک شده که یک پرتو موازی از تابش الکترومغناطیسی مربوط به یک یا چند طول موج مشخص با سیستم لیزری تولید می کند، تقویت می گردد. مشخصه این تابش شدت تابش زیاد و واگرایی زاویه ای بسیار کم می باشد. بنابراین هنگام کار با لیزرها، ممکن است کارکنان نیاز به حفاظت از چشم های خود توسط فیلترها در برابر این اشعه داشته باشند. بهتر است به منظور جلوگیری از هرگونه آسیب به چشم ها، فیلترهای لیزری، به طور ویژه، بخش اعظم تابش طول موج لیزر را جذب و یا منعکس نمایند. به هر حال، بهتر است انتقال در صورت امکان در گستره طول موج های دیگر باشد. تولید تابش لیزر از طول موجهای مختلف با انتخاب مواد مناسب امکان پذیر است. علاوه بر آن، لیزرهایی وجود دارند که در گستره های طول موج معین قابل تنظیم هستند.

به خصوص لیزرهایی با دو فرکانس خطرناک هستند: ممکن است در پرتو آنها پرتو دو فرکانسی و نیز فرکانس طبیعی موجود باشد. به این دلایل، تنها یک نوع فیلتر که حفاظت مناسب از تمامی انواع لیزرها و طول موجهای لیزر را فراهم آورد، امکان پذیر نیست. بنابراین فیلترها باید تنها برای حفاظت از طول موجی که روی آنها مشخص شده است، مورد استفاده قرار گیرند. حتی ممکن است آنها حفاظت مناسب از طول موجهای دیگر همان لیزر را هم فراهم نکنند. تابش لیزر نواحی طیفی مختلف می توانند باعث انواع مختلفی از آسیب چشمی شوند:

الف - قرار گرفتن در معرض اشعه فرابنفش بین nm 200 و nm 380 نور گریزی همراه با قرمزی، جریان اشک، ترشحات ملتحمه، پوسته پوسته شدن سطحی و تیره شدن بافت را ایجاد می کند.

ب- در ناحیه طیفی از mm 350 تا mm 1400، نور لیزر می تواند به شبکیه چشم برسد. از آنجا که این نور از محیط های انکساری عبور پرتو می کند، متمرکز می شود؛ بنابراین تابش به طور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. قرار گیری بیش از حد در معرض تابش این ناحیه بیش از همه موجب آسیب شبکیه میشود. پ- بین um 1٫4 و um 1000، عبور پرتو تابش لیزر از محیط های مختلف عروق چشمی تا حدی کاهش می یابد که تنها در درجه دوم شبکیه در معرض خطر خواهد بود. با این حال، جراحات در بخش های قدامی چشم می تواند رخ دهد: به طور عمده به قرنیه، پلک، ملتحمه و پوست. از آنجا که هیچ اثر تمرکزی اتفاق نمی افتد، قرارگیری در معرض تابش مجاز و جذب تابش به ترتیب، به طور قابل ملاحظه ای بیش از زمانی است که این لیزرها استفاده میشوند. در این سه منطقه طیفی، حداکثر مجاز قرارگیری در برابر اشعه برای چشم توسط محققین مختلف اندازه گیری یا محاسبه شده است. در دو تا از این مناطق طیفی، حداکثر قرارگیری در معرض تابش مجاز یکسان است. بنابراین، منطقه طیفی به دو گستره تقسیم شده است: 1- mm 200 تا nm 1400، که در آن تابش و قرارگیری در معرض تابش مجاز، به ترتیب باید خیلی کم باشند، و 2- um 1/4 تا um 1000، که در آن هر دو می توانند به طور قابل ملاحظه ای بالاتر باشند. حداکثر تابش مجاز به مدت زمان تابش لیزر نیز بستگی دارد. بنابراین، تشخیص اینکه آیا لیزر به عنوان لیزر موج پیوسته (CW)، ليزر پالسی" یا لیزر پالس بزرگ مورد استفاده قرار گرفته، مفید است.

الزامات طیفی

1 - 4 عبور پرتو طیفی گستره های تأیید شده در این استاندارد مربوط به در معرض قرار گیری طولانی لیزرهای CW و تمرکز بر تابش مجاز کل در یک پالس لیزر پالسی می باشد. عبور پر تو باید در زاویه انتشار 0؛ برای فیلترهای لیزری با لایه های تداخلی، و بین زوایای 0 و 30، که بالاترین مقادیر بدست آمده چگالی حفاظتی را ارائه میدهد، اندازه گرفته شود.

1 - 1 - 4 طول موج های لیزر از nm 200 تا mm 1400 جدول 1 به ترتیب حداکثر تابش مجاز E و در معرض قرار گیری تابشی مجاز H (هر پالس) در قرنیه را نشان میدهد.

ادامه این استاندارد را میتوانید از لینک زیر دانلود کنید.