استاندارد گاز اکسیژن طبی برای مصارف پزشکی - ویژگی ها و روشهای آزمون - INSO 3240

پیش گفتار

استاندارد« گاز اکسیژن طبی برای مصارف پزشکی – ویژگی ها و روشهای آزمون » نخستین بار در سال 1371 تدوین شد. این استاندارد بر اساس پیشنهادهای رسیده و بررسی توسط سازمان ملی استاندارد ایران و تأیید کمیسیون های مربوط برای دومین بار مورد تجدید نظر قرار گرفت و در چهار صد و چهل و نهمین اجلاس کمیته ملی استاندارد مهندسی پزشکی مورخ 1393  / 03 / 17 تصویب شد. اینک این استاندارد به استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مصوب بهمن ماه، 1371 به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می شود.

برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت های ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدید نظر خواهد شد و هر پیشنهادی که برای اصلاح و تکمیل این استانداردها ارائه شود، هنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین، باید همواره از آخرین تجدیدنظر استانداردهای ملی استفاده کرد.

این استاندارد جایگزین استاندارد ملی ایران شماره 3240 سال 1385 است.

منابع و مأخذی که برای تهیه این استاندارد به کار رفته به شرح زیر است:

1-United States Pharmacopoeia 2011

2- British Pharmacopoeia 2014

مقدمه

گاز اکسیژن بی رنگ و بی بو و بدون طعم و غیر سمی است. یک حجم گاز اکسیژن در 20°C و فشار mmHg 760 در 32 حجم آب و در حدود 7 حجم الكل محلول است. وزن یک لیتر 1 گاز اکسیژن در صفر درجه سلسیوس و فشار mmHg 760 حدود gr 1٫429 است که به میزان اندک سنگین تر از هوا است. رنگ اکسیژن مایع، آبی کم رنگ بوده و نقطه جوش آن C° 182٫9- می باشد.

تبخیر یک حجم اکسیژن مایع در C° 15 و فشار mmHg 760، حدود 840 حجم گاز تولید می کند. در صورت تماس اکسیژن مایع و یا گاز اکسیژن سرد با پوست و مجاری تنفسی، به دلیل برودت زیاد موجب وارد شدن صدمات شدید و انجماد آن می شود.

تنفس اکسیژن خالص در فشارهای نسبی بالا برای سلامتی می تواند مضر باشد. قرار گرفتن طولانی در معرض اکسیژن خالص می تواند بر ریه و سامانه عصبی تاثیر بگذارد و موجب آماس شش، کاهش ظرفیت و آسیب به بافت های ششی و تاثیر بر سامانه عصبی شامل کاهش بینایی، تشنج و اغما شود.

یادآوری - برای اطلاعات بیشتر به برگه داده های شیمیایی اکسیژن (MSDS) مراجعه شود.

گاز اکسیژن جزو گازهای شدید اکسید کننده است، گاز اکسیژن به تنهایی غیرقابل اشتعال است ولی با حضور منبع اشتعال و یک سوخت می تواند موجب بروز احتراق و تسریع در سوختن بشود. اکسیژن با مواد آلی نظیر روغن، گریس یا قیر در صورتی که بوسیله شعله مشتعل گردد، بشدت واکنش میدهد و مقدار زیادی انرژی آزاد می کند.

موادی که تحت شرایط معمول در هوا نمی سوزند، می توانند در هوای غنی از اکسیژن بسوزند و موادی که در هوا تحت شرایط معمول میسوزند، در هوای غنی از اکسیژن خیلی شدید و با دمای بالاتر خواهند سوخت.

هدف

هدف از تدوین این استاندارد ملی تعیین ویژگیها، روش های آزمون، ظروف، نشانه گذاری و ایمنی گاز اکسیژن برای مصارف پزشکی می باشد.

یادآوری - علاوه بر مصارف پزشکی، گاز اکسیژن می تواند مصارف بهداشتی نیز داشته باشد.

دامنه کاربرد

این استاندارد برای اکسیژن ذخیره شده به صورت گاز در سیلندرهای تحت فشار یا قوطی های فلزی آئروسل و به صورت مایع در ظروف نگهدارنده اکسیژن مایع که برای مصارف پزشکی عرضه می شوند، کاربرد دارد.

این استاندارد ملی ویژگی های گاز اکسیژن برای مصارف پزشکی را در بر می گیرد که در ظروف با ویژگیهای تعیین شده در بند 8 این استاندارد، پر و عرضه شود. یاد آوری 1- برای مصارف پزشکی اکسیژن مایع به گاز تبدیل شده و مورد استفاده قرار می گیرد.

این استاندارد برای ویژگی اکسیژن تولید شده با دستگاه های تغلیظ کننده اکسیژن برای استفاده در سیستم های لوله کشی گاز طبی، کاربرد ندارد. ویژگی "هوای غنی از اکسیژن " تولید شده به وسیله تغلیظ کننده اکسیژن در استاندارد ملی ایران 10766 تعیین شده است.