استاندارد تعاریف و واحدهای تشعشع ISIRI 986

پیشگفتار

استاندارد تعاریف و واحدهای تشعشع که بوسیله کمیسیون فنی استاندارد تعاریف و واحدهای تشعشع آكتيويته زیرنظر کمیته ملی استاندارد اوزان و مقیاسها و تحت نظارت شورایعالی استاندارد در مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران تهیه و تدوین گردیده است به استناد ماده یک ((قانون مواد الحاقی به قانون تأسیس استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب 24 آذر 1349) بعنوان استاندارد رسمی ایران منتشر میگردد. برای حفظ همگامی و هماهنگی با پیشرفت های ملی و جهانی صنایع و علوم استانداردهای ایران در مواقع لزوم و یا در فواصل معین مورد تجدیدنظر قرار خواهند گرفت و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استانداردها برسد در هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط موردتوجه واقع خواهد شد. بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدیدنظر آنها استفاده نمود.

در تهیه این استاندارد از منابع زیر استفاده شده است:

1- Manuel De Protection Conter Les Radiations Dans L'S Industrie. BureauInternational Du Travail. Geneve-1964.
2- Jouranal Officiel De La Requblique Francaise Texte D, interets General.
3- Radiological Health Handbook Sept 1960 U.S.Department of Health Baucation And Welfare.
4- Protection Des Tranvailleurs Contre Les Rayonnements lonisants. 15Mars 1967.

تعریف ها و اصطلاح ها

1- اتم
کوچکترین جزء از عنصری را گویند که به روشهای شیمیائی غیرقابل شکستن یا تقسیم باشد. اتم تشكيل شده است از یک هسته مرکزی که خود شامل پروتونها و نوترونها بوده و در اطراف این هسته الكترونها در سطوح مشخص انرژیها وجود دارند.

2- هسته اتم (نوكلئوس): قسمت مرکزی اتم است که دارای بار الکتریکی مثبت میباشد.

3- نوكلئون اسم عام ذرات سازنده هسته است که شامل پروتونها و نوترونها و سایر ذراتی است که در داخل هسته یافت میشود.

4- نوكلئيد: عبارتست از اتمی که بوسیله عدد جرمی، عدد اتمی و حالت انرژتیک هسته ای مشخص میگردد.

5- جرم اتمی: عبارتست از میانگین جرمهای اتمی خنثی موجود در یک عنصر که برحسب واحد جرم اتمی بیان میشود. جرم اتمی هر عنصر نسبت به جرم اتمی کربن که 12 گرفته شده است سنجيده میشود.

6- عدد اتمی: عدد اتمی هر اتم برابر است با تعداد بارهای مثبت (پروتونها) موجود در هسته آن اتم. این عدد نیز برابر است با تعداد الكترونها مداری اتم هنگامیکه اتم بصورت آزاد و خنثی باشد. این عدد معمولا در طرف چپ و پائین علامت اختصاری اتم نوشته میشود مانند , U92 4وPU و علامت اختصاری آن Z است.

7- واحد جرم اتمی: واحد جرم اتمی برابر است با 12 جرم اتمی کربن خنثی و با علامت اختصاری amu نمایش داده میشود.

8- انرژی اتمی: انرژی اتمی عبارتست از انرژی که در اثر واکنشهای هسته ای آزاد میشود.

9- انرژی هم بستگی: انرژی هم بستگی عبارتست از تفاوت بین جرم حقیقی هسته مجموع و جرمهای اجزاء تشكيل دهنده آن هسته و معرف مقدار انرژی است که برای جدا کردن نوكلئون ها از لازم میباشد. 10- نوترون: نوترون ذره ای است بدون بار الکتریکی که در هسته اتمها (بجز هسته اتم هیدروژن معمولی یا هیدروژن سبک) وجود دارد. جرم آن در حال سكون 1 / 00893 برابر واحد جرم اتمی است.

11- پروتون پروتون ذره بنیادی هسته است که بار الکتریکی آن مثبت و برابر با بار الکتریکی الكترون و جرم آن در حال سکون 1 / 00575 برابر واحد جرم اتمی است. 12- فوتون: اكوانتوم انرژی انتشار یافته یا جذب شده بصورت تابش الكترومغناطیس است و مقدار انرژی آن برابر است با حاصلضرب فركانس تابش در یک ضریب ثابت

13- الكترون الكترون ذره اساسی تشکیل دهنده اتم است که دارای بار الکتریکی منفی برابر با 4 / 802x10 - 10 واحد الكترواستاتیک بوده و جرم آن در حال سكون 0 / 000548 برابر واحد جرم اتمی است.

14- فعالیت (آكتيويته): فعالیت عبارتست از تعداد تبديلهای هسته ای است که در واحد زمان درون تعدادی هسته را دیواکتیو حاصل میشود. واحد ویژه سنجش فعالیت کوری (Ci) است و آن تعداد 3 / 7x1010 تبدیل هسته ای در هر ثانیه است. 1-x 1010 s 3 / 7 = یک کوری

15- مواد فعال: مواد فعال عبارتند از مواد قابل فيسيون (شکافت هسته) که قابلیت واکنش زنجيری داشته باشند.

16- انرژی فعال کننده: انرژی فعال کننده انرژی لازمی است که سبب شروع یک واکنش معین گردد.

17- انرژی فعال کننده هسته ای: عبارتست از مقدار انرژی خارجی که باید به هسته اضافه شود تا آنکه یک واکنش هسته ای معين شروع شود.

18- انرژی فعال کننده شیمیائی عبارتست از مقدار انرژی خارجی که باید جهت فعال ساختن یک اتم یا یک مولکول به آن داده شود تا موجب واکنش شیمیائی معینی گردد.

19- راديو اكتيويته: راديواكتيويته عبارت از پدیده متلاشی شدن خودبخود یک نوکلئید است که با انتشار پرتو همراه میباشد.

ادامه این استاندارد را میتوانید از لینک زیر دانلود کنید.