دستگاه خوانشگر ميکروپليت (دستگاه الایزا ریدر)

دستگاه خوانشگر ميـكروپليت كه «فتومتر خـوانشگر ميكروپليت يا نيـز ناميـده مي شود، يک اسپكتروفتومتر (ELISA) خوانشگر الايزا اختصاصي است و براي خواندن نتايج آزمايش الايزا طراحي شده است. اين روش حضور آنتي بادي يا آنتي ژن را در نمونه به طور مستقيم و يا به وسيلة آنتي بادي نشان دار ثانويه در روي سطح جامد تعيين مي كند و درنهايت، جذب محصول واكنش ايجاد شـده بـا اسپكتروفتومتر خوانده مي شود.

تصوير سيستم خوانشگر ميكروپليت

موارد استفاده از خوانشگر ميكروپليت

خوانشگر ميكروپليت بـراي خـواندن نتيجه آزمـايش هاي الايزا استفاده مي شود. اين روش در ايمونولـوژي و سرولـوژي كاربرد مستقيم دارد. از كاربردهاي ديگر، تأييد حضور آنتي بادي يا آنتي ژن يک عامل عفوني در يک موجود زنده و همچنين آنتي بادي هاي در بيماري هايي مثل حاصل از واكسيناسيون و يا اتوآنتي بادي ها رماتيسم مي باشد.

اصول عملكرد خوانشگر ميكروپليت

خوانشگر ميكروپليت يک اسپكتروفتومتر اختصاصي است. برخلاف اسپكترو فتومترهاي معمولي كه قرائت در محدوده وسيعي از طول موج ها را آسان تر مي كند، خوانشگرهاي ميكروپليت فيلترهاي ا شبكه هاي 750 تا 400 انكسار دارند كه طول موج استفاده شده در الايزا را بين نانومتر محدود مي سازد . بعضي از ميكروپليت ها آزمايش را در محدودة ماوراء بنفش و بين طول موج 043 تا 007 نانومتر انجام مي دهند. در كه نور را به چاهک های حاوی نمونه 3 سيستم اپتيكی، از فيبرهای نوری در ميكروپليت هدايت می كند، استفاده می شود. شعاع نور كه از نمونه ميلي متر است. يک سيستم آشكارساز، 1تا 3 مي گذرد، داراي پهناي نوری را كه از نمونه ساطع می شود نمايان ساخته و با تقويت سيگنال ميزان جذب در نمونه را تعيين می كند. سپس يک سيستم خوانشگر آن را به اطلاعاتی تبديل می كند كه تفسير نتايج آزمايش را ممكن مي سازد. دارند. بعضی از خوانشگر ها سيستم نوری دوشعاعي نمونه ها در درون پليت های خاص با تعداد مشخص چاهک قرار داده می شوند كه آزمايش در آنها انجام می گيرد. پليت هاي چـاهک 96 رديف و در مـجموع 12 ستون، 8معمولی دارای هستند، ولی پليت هايي با تعداد چاهک های بيشتر نيز وجوددارد. براي كاربردهای اختصاصی، روش معمول افزايش تعداد چاهک ها است كه مقدار مصرف نمونه و محلول هاي مورد استفاده 384به را كمتر و كارايي را بيشتر مي كند. محل قرارگرفتن حس گر های نوری روي خوانشگر ها متفاوت است و ممكن است در بالای پليت يا زيرچاهک ها در پليت نصب شوند. امروزه خوانشگر هاي ميكروپليت بـه وسيلة ميكروپروسسور كنترل می شوند. ارتباط كامپيوتر با سيستم هاي اطلاعاتي، برنامه هاي ً كنترل كيفيت و مراحل فرآيند كار سبب مي شود آزمايش ها كاملا خودكار انجام شوند.

تجهيزات مورد نياز برای آزمايش های الايزا

براي انجام آزمايش هاي الايزا تجهيزات زير مورد نياز هستند:

1. خوانشگر ميكروپليت

2. شستشودهندة ميكروپليت

3.  سيستم تـوزيع كنندة محلول

4. انكوباتور برای انكوبه كردن پليت ها

شکل زیر چگونگی ارتباط دستگاه الايزا ریدر را نشان می دهد

 مرحله مكانيكی روش الايزا

 استفاده از دستگاه میکروپلیت ریدر :

1. شستشوي اولية پليت با استفاده از شستشودهنده ميكروپليت

2. پركردن چاه کها از نمونه و محلول با استفاده از سيستم توزيع كننده يا پي پت هاي چندكاناله

3. قراردادن پليت در دماي كنترل شدة انكوباتور براي شروع واکنش ها

4. مراحل 1 و 2 و 3 را می توان بسته به نوع آزمایش تكرارنمود تا واكنش معرف هاي اضافه شده تكميل شود.

درنهايت، زمانی كه تمام مراحل انكوباسيون تكميل شد، پليت به خوانشگر منتقل و نتايج خوانده شده و تشخيص قابل استنتاج است.

مراحل بیوشیمیایی روش الايزا

انجام روش الایزا از نقطه نظر بیوشیمیایی:

1. چاهک های پلیت با آنتیبادی و یا آنتیژن پوشیده شده اند.

2. نمونه هـا، کنترلهـا و استانداردهـا به چاهکها افزودهشـده و متناسب با ویژگیهای آزمایش در درجه حرارت بین دمای اتاق و C°37  برای مدت زمان مشخص انکوبهمیشوند. در طول مرحله انكوباسيون، آنتيژن موجود در نمونه به آنتيبادي روی پليتهايا بالعكس متصلميشود. اتصال، به مقدار آنتيژن يا آنتيبادی در نمونه بستگيدارد.

3. بعد از انکوباسیون، آنتی ژن یا آنتی بادی آزاد به وسیله دستگاه شستشو دهنده با بافر مناسب شسته می شوند.

4. سپس آنتی بادی دوم" که کونژوگه نام دارد اضافه می شود. این آنتی بادی آنزیمی تولید می کند که با واکنش با یک سوبسترا درمراحل بعد سبب تغییر رنگ می شود.

5.  در ادامه، مرحله دوم انکوباسیون آغاز می شود که در آن کونژوگه به کمپلکس آنتی ژن - آنتی بادی در چاهک ها متصل می شود.

6. بعد از انکوباسیون، چرخه جدید شستشو آغاز می شود تا کونژوگه آزاد از چاهک خارج شود.

7. سوبسترا اضافه می شود. آنزیم با سوبسترا ترکیب و سبب تغییر رنگ محلول می شود. این تغییر رنگ نمایانگر میزان کمپلکس آنتی ژن - آنتی بادی در مرحله آخر آزمایش است.

8. زمانی که انکوباسیون کامل شد، یک معرف افزوده می شود تا واکنش بین آنزیم و سوبسترا متوقف شده و تغییر بیشتری در رنگ به وجود نیاید. این معرف معمولا یک اسید رقیق است.

9.  در نهایت پلیت با خوانشگر خوانده می شود و نتایج به دست آمده نمایانگر حضور آنتی ژن یا آنتی بادی و مقدار آن در نمونه است.