استاندارد پرتوهای غیریونساز - حدود پرتوگیری INSO-8567

پیش گفتار

استاندارد « پرتوهای غیریونساز - حدود پرتوگیری » که نخستین بار در سال 1385 تدوین و منتشر شد، بر اساس پیشنهادهای دریافتی و بررسی و تأیید کمیسیون های مربوط برای دومین بار مورد تجدیدنظر قرار گرفت و در پانصد و هشتاد و نهمین اجلاسیه کمیته ملی استاندارد مهندسی پزشکی مورخ 1395 / 03 / 30 تصویب شد. اینک این استاندارد به استناد بند یک ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران، مصوب بهمن ماه 1371، به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می شود.

استانداردهای ملی ایران بر اساس استاندارد ملی ایران شماره 5 (استانداردهای ملی ایران - ساختار و شیوه نگارش) تدوین می شوند. برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفت های ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در صورت لزوم تجدیدنظر خواهند شد و هر پیشنهادی که برای اصلاح و تکمیل این استانداردها ارائه شود، هنگام تجدیدنظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین، باید همواره از آخرین تجدیدنظر استانداردهای ملی ایران استفاده کرد.

این استاندارد جایگزین استاندارد ملی ایران شماره 8567 : سال 1385 میشود.

منابع و مأخذی که برای تهیه این استاندارد مورد استفاده قرار گرفته به شرح زیر است:

International Commission on Non-ionizing Radiation Protection (ICNIRP) Guidelines for Limiting Exposure to Time‐Varying Electric, Magnetic and Electromagnetic Fields (up to 300 GHz), Health Physics, Vol. 74(4): 494-522;1998.

مقدمه

در این استاندارد حدود پرتوگیری از پرتوهای غیریونساز شامل پرتوهای الکترومغناطیسی در محدوده فرکانس صفر تا 10 × 3 هرتز و همچنین پرتوهای فراصوت ارائه شده است.

علاوه بر لزوم رعایت الزامات این استاندارد توسط مراکز ذکر شده در دامنه کاربرد، اصول "توجیه پذیری" و بهینه سازی" نیز در همه موارد و در هر شرایطی باید در این مراکز در نظر گرفته شوند. "توجیه پذیری" و "بهینه سازی" دو اصل هستند که زیربنای کلیه استانداردهای بین المللی ایمنی پرتوی و همچنین ضوابط واحد قانونی هستند. منظور از "توجیه پذیری" این است که سود فعالیتها بیش از مخاطرات پرتوی آنها باشد و در ارزیابی سود و مخاطرات تمامی پی آمدهای مهم و قابل توجه باید در نظر گرفته شوند. منظور از بهینه سازی این است که اقدامات ایمنی به کار گرفته شده بالاترین سطح ایمنی به طور منطقی قابل دستیابی را فراهم کنند. برای این منظور باید مخاطرات پرتوی در شرایط عادی کار و در شرایط بروز سانحه در نظر گرفته شوند. در این صورت پرتوگیری و احتمال و میزان پرتو گیری بالقوه به کمترین مقدار به طور منطقی قابل دستیابی " خواهد رسید.

اولین ویرایش استاندارد حاضر در سال 1385 در مؤسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی وقت تصویب شد. تمامی مقادیر در آن نسخه، بر اساس آخرین رهنمودهای کمیسیون بین المللی حفاظت در برابر پرتوهای غیر یونساز " ارائه شده بود. با گذشتن حدود ده سال از آن زمان، این کمیسیون بر اساس آخرین یافته های جهانی اقدام به بازنگری رهنمودهای قبلی نمود و ویرایش های جدید تعدادی از آنها را جایگزین نسخههای قبلی نمود. به این ترتیب بازنگری استاندار ملی "پرتوهای غیریونساز - حدود پرتوگیری" ضروری بود. در ویرایش جدید این استاندارد، تغییرات زیر نسبت به نسخه قبلی آن صورت گرفته است.

1) بند 3 اصطلاحات و تعاریف
براساس مدارک مورد استفاده در بازنگری، که در بند منابع و مآخذ پیش گفتار آمده است، 14 تعریف به تعاریف قبلی اضافه شده است. تعدادی از تعاریف نیز اصلاح شده است.

2) بند 4-1 حدود کمیت های پایه - پرتوگیری شغلی و مردم
جدید است و بر اساس منابع 1 و 2 در بند پیش گفتار، اضافه شده است.

3) بند 4-2 سطوح مرجع (حدود کمیت های کاربردی برای پرتوگیری شغلی و مردم جداول حدود پرتوگیری تا فرکانس 100 کیلوهرتز بر اساس منبع 1 در بند پیش گفتار بازنگری شده است. در سایر فرکانس ها مقادیر براساس منبع 2 در بند پیش گفتار است و طبق منبع 3 تغییر نکرده است. شکل های 5 الی 8 اضافه شده است.

4) بند 4-3 حدود جریان های تماسی و القایی شغلی و مردم
مطابق با منبع 1 در بند پیش گفتار، به روز شده است.

5) بند 4-4 پرتوگیری همزمان از میدان ها با چند فرکانس مختلف
جدید است و بر اساس منابع 1 و 2 در بند پیش گفتار، اضافه شده است.

6) بند 4-5 حد میدان مغناطیسی مستقیم (DC) برای شاغلین و مردم
جدید است و بر اساس منبع 4 در بند پیش گفتار، بازنگری و به روز شده است.

7) بند 4-6 حدود پرتوگیری با پرتوهای فرابنفش (منابع غیر لیزری)
تغییر نکرده است.

8) بند 4- 7 حدود پرتوگیری با پرتوهای مرئی و فروسرخ (منابع غیر لیزری)
بر اساس منبع 5 در بند پیش گفتار، بازنگری و به روز شده است.

9) بند 4-8 حد پرتوگیری برای پرتوهای فراصوت
تغییر نکرده است.

هدف و دامنه کاربرد

هدف از تدوین این استاندارد، تعیین حدود پرتوگیری از پرتوهای تعمیر یونساز به منظور اعمال حفاظت کافی در برابر اثرات بیولوژیکی زیانبار و قطعی است، که تاکنون برای این پرتوها شناخته شده است.

این استاندارد برای کلیه مراکز کار با پرتوهای تیر یونساز کاربرد دارد. همچنین تمامی مراکزی که از پرتوهای غیریونساز به هر نحو استفاده می کنند، باید شرایط استقرار تأسیسات را به گونه ای فراهم کنند که این استاندارد رعایت شود .

حدود پرتو گیری برای پرتوگیری شغلی و پرتوگیری مردم، جداگانه در نظر گرفته می شود. این حدود برای پرتوگیری پزشکی قابل اعمال نیست.

این استاندارد برای باریکه های منابع نوری لیزری کاربرد ندارد و برای لیزرها باید استاندارد خاص لیزر رعایت شود.

اصلاحیه شماره 1 این استاندارد

ادامه این استاندارد را میتوانید از لینک زیر دانلود کنید.