دستورالعمل کاربری و نگهداری پیشگیرانه ماشین بیهوشی

 مقدمه:

با توجه به اینکه ماشین بیهوشی یکی از دستگاه های فعال اتاق عمل است و میزان مشخص داروهای بیهوشی به وسیله آن تنظیم می گردد، صحت عملکرد آن از حساسیت بسیار بالایی برخوردار است. به منظور پیشگیری از خرابی و همچنین کاهش زمان خواب ماشین های بیهوشی در مراکز درمانی، اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی نسبت به تدوین دستورالعمل کاربری و نگهداری پیشگیرانه ماشین بیهوشی اقدام نموده است.
در دستورالعمل تهیه شده اقداماتی که باید توسط پرسنل مرکز درمانی، پرسنل فنی تولید کننده و یا نماینده قانونی ایشان به منظور دستیابی به عملکرد صحیح و ایمن ماشین بیهوشی به صورت روزانه و یا دورهای انجام شود، مطرح و همچنین نکات مربوط به کاربری دستگاه نیز لحاظ گردیده است.
این دستورالعمل در پنج فصل طراحی شده است. فصل اول شامل مقدمه، فصل دوم شامل اصول عملکرد ماشین بیهوشی، فصل سوم شامل چک لیست نگهداری پیشگیرانه (PM) ماشین بیهوشی، فصل چهارم شامل ضوابط و قوانین مرتبط با ماشین بیهوشی می باشد و در فصل پنجم نکات مرتبط با تعرفه و خدمات پس از فروش آمده است.

- اهداف:

این دستور العمل جهت پیشگیری از خرابی و همچنین کاهش زمان خواب ماشین های بیهوشی در مراکز درمانی به منظور ساماندهی کاربری ونگهداری پیشگیرانه ماشین بیهوشی و بر اساس ماده 2 آیین نامه تجهیزات و ملزومات پزشکی تدوین و ابلاغ می گردد. و کلیه ذینفعان ملزم به رعایت آن میباشند. امید است با بهره برداری از مطالب گردآوری شده وضعیت نگهداشت ماشین های بیهوشی در مراکز درمانی ارتقاء یابد.

-حوزه کاری  (scope)

این دستور العمل در خصوص کلیه پرسنل مرکز درمانی و پرسنل فنی تولید کننده و یا نماینده قانونی ایشان کاربرد دارد.

- اصطلاحات و تعاریف:

- اداره کل: منظور اداره کل نظارت و ارزیابی تجهیزات و ملزومات پزشکی سازمان غذا و دارو می باشد.

- مجری خدمات پس از فروش: اشخاص حقیقی و حقوقی مجاز به ارائه خدمات پس از فروش تجهیزات پزشکی که مسؤولیت ارائه خدمات پس از فروش را به عهده دارند

-گارانتی و وارانتی : گارانتی عبارت است از ضمانتی که مجری خدمات پس از فروش به مصرف کننده یا خریدار می دهد که محصول در طول مدت زمان معین و یا میزان کارکرد مشخصی کاملا درست کار می کند و رضایت مشتری را برآورده می سازد و در غیر اینصورت محصول تعویض شده و یا اصل پول برگشت داده می شود. وارانتی عبارت است از تعهدی که مجری خدمات پس از فروش به مصرف کننده یا خریدار می دهد که در صورت بروز هر گونه مشکل یا نقص یا نیاز به ارتقاء محصول، هزینه تعمیر یا تعویض قطعات را بر عهده می گیرد و به این طریق به مصرف کننده اطمینان می دهد که در طول مدت زمان و یا کار کرد مشخصی نیاز به پرداخت هزینه برای تعمیرات ندارد.

- کالیبراسیون: عبارت از اندازه گیری مقادیر کمیتها و تخمین ارتباط میان مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر مرجع و انجام هرگونه اقدام لازم یا تنظیم به منظور برطرف نمودن اختلاف بیش از حد مجاز (در صورت وجود) میان مقادیر اندازه گیری شده با مقادیر مرجع می باشد.

- تعرفه خدمات پس از فروش: شامل ساعت مزد ارائه خدمات پس از فروش جهت تجهیزات پزشکی مختلف میباشد که هر ساله توسط اداره کل تعیین و ابلاغ می گردد.

- شرکت های ثالث ارائه دهنده خدمات : عبارت است از فرد حقوقی که پس از اخذ مجوز از اداره کل به عنوان نماینده ارائه دهنده خدمات مجاز به فعالیت می باشد. .

٢- اصول عملکرد ماشین بیهوشی

 اغلب عمل های جراحی در حالی که بیمار تحت بیهوشی است انجام می گردد. معمولا بیمار از طریق استنشاق ترکیبی از گازهای اکسیژن (O2)، هوا (Air)، اکسید نیتروژن  (N20) و بخار مایع بیهوشی فرار که معمولا یک هیدروکربن هالوژن شده است انجام می شود. دستگاه بیهوشی سطح هوشیاری بیمار را از طریق ترکیب نسبی اکسیژن، هوا، اکسید نیتروژن و گازهای بیهوشی کنترل می کند. یک ونتیلاتور به سیستم تنفسی بیمار متصل شده و ترکیب گازها را به داخل ریه منتقل می نماید.
در بعضی موارد، ماشین بیهوشی می تواند منجر به آسیب بیماران و پرسنل بیمارستان گردد. نشت گاز می تواند علاوه بر اضافه نمودن عامل های بیهوشی در فضای اتاق عمل، درستی گاز منتقل شده به بیمار را نیز تحت تأثیر قرار دهد. از جمله عواملی که باعث بروز بیماری های مزمن پرسنل اتاق عمل می گردد، استنشاق کم و طولانی گازهای بیهوشی است که این امر بر روی نسل آینده آن ها نیز تأثیر می گذارد، لذا به دلیل خطر مواد بیهوشی بر روی سلامت پرسنل اتاق عمل، بررسی سطح اثر مواد بیهوشی در اتاق عمل مورد اهمیت است. 
وجود اشکال در آلارم پاسخ به فشار خیلی پایین اکسیژن، جدا شدن اتصالات و یا نامناسب بودن فلومتر مورد استفاده از جمله عواملی هستند که باعث بروز خطرات در ارتباط با ماشین بیهوشی می گردند. با توجه به اینکه اشتباهات کاربر ماشین بیهوشی می تواند اثرات جبران ناپذیری را ایجاد نماید، کلیه کاربران و سرویس کاران این دستگاه ها باید افراد آموزش دیده و دارای مهارت باشند.
معمولا ماشین بیهوشی شامل بخش های سیستم تأمین گاز ، کنترل گاز، وپور ایزرها، ونتیلاتور و سیستم تنفسی است که در ادامه هر یک به طور مختصر شرح داده میشود.

ادامه این آیین نامه را از لینک زیر دانلود کنید.