راهنمای خرید شتاب دهنده خطی

۰۵ اردیبهشت ۱۳۹۷

۰
۵۷۰۰

ملاحظات خرید شتاب دهنده خطی

مواردی که در این قسمت بیان می شوند، ویژگی های پایه ای مورد نیاز دستگاه هستند. این ویژگی ها برای داشتن حداقل عملکرد مطلوب شتاب دهنده های خطی و دستگاه های پرتودرمانی کبالت پیشنهاد می شود. وجود تجهیزات رادیوتراپی در هر مرکز درمانی نشان دهنده سرمایه گذاری های بزرگ در آن مجموعه می باشد. بنابراین، انتخاب تجهیزات کارآمد در این زمینه که نیازهای مرکزدرمانی را تامین کند، امری ضروری خواهد بود.

اقدام برای درمان بیمار، به معنی رساندن مقدار صحیح اشعه در زمان و مکان مناسب به بدن بیمار است. این اقدام باید همراه با ابزارهای طراحی درمان پیش رود تا دقت در موارد یادشده ارتقا یابد. یکی از این ابزارها، کولیماتور متحرک یا کولیماتور چندبرگی(MLC) است. هر سازنده ای رویکرد نسبتا متفاوتی در طراحی دستگاه خود دارد؛ برای مثال تعداد و اندازه ی صفحه های کولیماتور بین مدل های مختف متفاوت است. اطلاعات بسیار کمی در زمینه ی برتری بالینی یک طراحی مشخص بصورت قطعی وجود دارد. با این حال انتخاب یک سیستم رادیوتراپی بستگی به تعداد انرژی های موردنیاز و سهولت در تنظیمات بیمار دارد. شکل زیر یک MLC را نشان میدهد.

MLC

این سیستم ها را به دو گروه کبالت و شتاب دهنده های خطی تقسیم می شود و برای هر گروه پیشنهادهایی را ارائه می دهد. شتاب دهنده های خطی بسته به انرژی ، به سه دسته ی انرژی پایین، انرژی متوسط و انرژی بالا تقسیم می شوند. تفاوت اصلی بین شتاب دهنده های خطی، محدوده انرژی فوتون و الکترون تولیدی آنهاست و خریداران برای تعیین نوع نیاز مرکز باید به استفاده های اصلی دستگاه توجه داشته باشند. دستگاه کبالت مشابه شتاب دهنده های خطی با انرژی پایین است و در درجه اول برای درمان سرطان های استخوان، سر و گردن و تومورهای سینه استفاده می شود. حال آنکه شتاب دهنده های خطی با انرژی بالاتر در درمان یاخته های عمیق تر مانند تومورهای لگن و قفسه سینه استفاده می شوند. علاوه براین، شتاب دهنده های با انرژی بالا می توانند پرتوهای کم انرژی نیز تولید کنند، در نتیجه قادر به درمان رنج وسیع تری از بیماران نسبت به نوع کم انرژی تر خود هستند. البته از این نکته هم نباید غافل شد، که این نوع شتاب دهنده ها به طور قابل توجهی گران تر از بقیه هستند.

در تمامی شتاب دهنده های خطی؛ سکشن یا واحد شتاب می تواند از نوع موج ایستا (standing-wave) و یا موج متحرک (traveling-wave) باشد، منبع توان مایکروویو می تواند، مگنترون(magnetron) یا کلایسترون(klystron) باشد، و محدوده چرخش گنتری باید 360 درجه (80 درجه برای دستگاه های کبالت) باشد. پیشنهاد می شود، همه ی شتاب دهنده های خطی کولیماتور متحرک(MLC) با حداقل 40 تیغه را دارا باشند. کولیماتورها باید بتوانند میدانی به اندازه 40×40 سانتی متر در حالت اشعه ایکس (35×35 برای دستگاه های کبالت) و 25×25 سانتی متر درحالت الکترون ایجاد کنند. ویژگی رصد تنفسی درواقع بر حرکت تنفس بیمار نظارت کرده و پرتو را در زمان مناسب به بافت سرطانی می رساند.

ملاحظات دیگر در خرید شتاب دهنده خطی

از آنجا که تومورهای سرطانی در عمق ها و مکان های مختلفی در بدن ایجاد می شوند، پرتو درمانی نیاز به طیفی از انرژی فوتون ها و الکترون ها دارد. از طرفی تقریبا 60 درصد از بیماران نیاز به درمان با انرژی پایین، 25 درصد از بیماران نیاز به درمان با انرژی متوسط به بالا و تنها 15 درصد از بیماران نیاز به پرتو الکترونی با انرژی بالا دارند. بنابراین تصور خرید شتاب دهنده های انرژی بالا صرف نظر از نیاز مرکز درمانی و صرفا بخاطر وسیع تر بودن رنج انرژی ها، تصوری نادرست است، چراکه هزینه های نگهداری و خرید آنها بسیار بیشتر از نمونه های با انرژی پایین است و تنها 15درصد از طیف بیماران را پوشش می دهد. مدیرنس در یک مرکز درمانی داشتن چند شتاب دهنده خطی با انرژی های پایین، متوسط و بالا را بجای داشتن چندین دستگاه انرژی بالا پیشنهاد می کند.

ملاحظات زیست محیطی در خرید شتاب دهنده خطی

به عنوان یک نتیجه از افزایش نگرانی های زیست محیطی و حفاظت از منابع، بسیاری از تولیدکنندگان خود را با روش های تولید سبز(green shipping) تطبیق داده اند، بطوریکه ویژگی هایی به محصولات اضافه کرده اند که بهره وری انرژی آنها بهبود یافته و قابلیت بازیافت محصولات بیشتر شده است. علاوه براین مراکز درمانی و سازندگان تجهیزات فرآیند تطبیق خود را با طرح های سبز(Green initiatives) آغاز کرده اند که طراحی های ساخت و شیوه های کار در سازمان را به کاهش هدرفت و استفاده از مواد بازیافتی تشویق می کند.

شتاب دهنده های خطی می توانند تاثیر قابل توجهی در این نوع ملاحظه از طریق ویژگی هایی که مصرف انرژی را کاهش می دهد مانند: حالت آماده به کار (standby) یا حالت هایبرنیت(hibernation)، داشته باشد. مراکز باید سازندگانی را در نظر داشته باشند که برنامه های کاملی برای بازپس گیری و تعویض قطعات سیستم با مدل های جدید پیشنهاد می دهند. اگر تامین کننده ای چنین برنامه ای برای وسیله خود نداشت، بیمارستان باید هزینه های دفع وسیله را در زمان جایگزینی مطابق با قوانین حفاظت محیطی محلی از فروشنده دریافت کند.

کنترل هزینه در شتاب دهنده خطی

در ایالات متحده آمریکا، به طور کلی دستگاه های کبالت قیمتی درحدود 350.000 تا 500.000 دلار دارند، درحالیکه قیمت شتاب دهنده ها در حدود 1.8 تا 4.5 میلیون دلار است. شتاب دهنده هایی که انرژی های بالاتری از الکترون و اشعه ایکس(فوتون)، ارائه می دهند طبیعتا گران تر هستند و نیاز به پرسنل فنی بیشتر و ساختمان مجهزتری دارند. گزینه هایی مانند سیستم تصویربرداری پورتال(portal imaging) و MLC، هزینه هایی را در بر دارد که به کل قیمت دستگاه اضافه می شود. بیشترین هزینه های اضافی متوجه سیستم IGRT ، مکانیزم های تحویل دوز پیشرفته و در شبکه قرار دادن دستگاه می شود.

از آنجا که شتاب دهنده ها و دستگاه های پرتودرمانی کبالت مستلزم نگهداری مداوم و دارای هزینه های عملکرد هستند، هزینه خرید اولیه به دقت منعکس کننده کل هزینه ی مالکیت نیست. بنابراین، تصمیم خرید باید بر اساس مواردی از قبیل: هزینه دستگاه در طول عمر خود، خدمات پشتیبانی محلی، میزان تخفیف و مزایای رایگان ارائه شده توسط فروشنده و استاندارد بودن وسیله با تجهیزات موجود در بخش یا بیمارستان (به عنوان مثال، خرید تجهیزات رادیوتراپی از یک تامین کننده خاص)، انجام پذیرد.

شتاب دهنده خطی

بیمارستان ها می توانند قرارداد خدمات و یا خدمات براساس قطعات و زمان با یک تامین کننده منعقد نمایند. امکان انجام این خدمات توسط شخص و یا سازمان ثالث نیز وجود دارد. تصمیم عقد قرارداد باید به دقت در نظر گرفته شود و دلیل های موجهی برای آن وجود داشته باشد. اغلب تامین کنندگان معمولا نرم افزار وسیله را بدون دریافت هزینه مازاد بر قرارداد سرویس به روز رسانی می کنند، که افزایش عملکرد سیستم را منجر می شود، علاوه بر این، به روز رسانی های نرم افزار اغلب برفایل های قبلی اضافه می شوند، به همین خاطر وجود نسخه قدیمی برای اضافه شدن به روز رسانی و ویژگی های جدید به نرم افزار ضرروی است.

انعقاد یک قرارداد سرویس و خدمات تضمین می کند که نگهداری های پیشگیرانه در فواصل منظم انجام خواهد شد، در نتیجه هزینه سرویس های غیر منتظره کمتر خواهد شد. همچنین، بسیاری از تامین کنندگان عملکرد درست سیستم و سرپا بودن وسیله را فراتر از طول گارانتی تضمین نمی کنند، مگر این که دستگاه دارای قرارداد خدمات با آنها باشد. برخی از مراکز تنها زمانی هزینه ی خدمات را پرداخت می کنند که دستگاه نیاز به تعمیر دارد، دراین حالت احتمال گسترده شدن هزینه های مرتبط و زمان خواب دستگاه وجود دارد. اگر کارکنان بخش مربوطه برای نگهداری و تعمیرات جزئی قطعات و تجهیزات پرتو درمانی آموزش دیده باشند، این روش برای مرکز بسیار مقرون به صرفه خواهد بود.

شتاب دهنده خطی

به منظور به حداکثر رساندن چانه زنی، به بیمارستان ها توصیه میشود تا قبل از خرید دستگاه، مذاکره برای عقد قرارداد سرویس را نیز داشته باشند. به عنوان یک راهنما، یک قرارداد سرویس کامل معمولا هزینه ای حدود 3 تا 6 درصد لیست قیمت تجهیزات، در سال دارد. تخفیف های اضافی قرارداد سرویس قابل مذاکره است، برای مثال: قرارداد چند ساله و یا همراه شدن آن با سایر قراردادهای خدماتی در سایر تجهیزات رادیوتراپی در بخش یا بیمارستان. قرارداد سرویس باید به وضوح نشان دهد که آیا قرارداد تمامی قطعات و نیروی انسانی را پوشش می دهد و یا اینکه چه قسمت هایی حذف شدند. قراردادها معمولا موجبر شتاب دهنده و مگنترون یا کلایسترون(klystron) را شامل نمی شوند.

علاوه بر این، بیمارستان ها باید مذاکرات قوی در خصوص گرفتن تخفیف های قابل توجه را انجام دهند، امکان گرفتن تخفیف در حدود 60 درصد و حتی بالاتر از برخی از تامین کنندگان وجود دارد. میزان تخفیف واقعی دریافتی، به عواملی نظیر: مهارت های مذاکره ای بیمارستان، پیکربندی سیستم و مدل خریداری شده، تجربه قبلی فروشنده، میزان امتیازات داده شده توسط فروشنده، مانند گارانتی های تمدید شده، قیمتهای ثابت برای قراردادهای سرویس سالیانه و تضمین موفقیت آمیز بودن سرویس در محل نصب، بستگی دارد. خریداران باید مطمئن شوند که آموزش برنامه ها و کارکرد دستگاه در قیمت خرید گنجانده شده باشد. برخی از تامین کنندگان برنامه های آموزشی گسترده تری را در سایت و یا خارج از سایت با اخذ هزینه های اضافی ارائه می دهند.